Historie in de bibliotheek

Deze unieke samenwerking leidt tot behoud oud Westlands filmmateriaal. Bibliotheek Westland en Historisch Archief Westland hebben het initiatief genomen om in een gezamenlijk project met het Westlands Museum en de Video- en Journaalgroep 's-Gravenzande (hierna VJG) zo veel mogelijk oud Westlands filmmateriaal veilig te stellen, te digitaliseren en aan het publiek ter beschikking te stellen.
Dat project wordt uitgevoerd als onderdeel van het project "Historie in de Bibliotheek" waarvoor de bibliotheek en het archief een subsidie verwierven van de Stichting ProBiblio (op haar beurt weer gefinancierd door de provincie Zuid-Holland). Het Historisch Archief Westland heeft in haar collectie al een flinke verzameling oud Westlands filmmateriaal, dat door VJG in 's-Gravenzande wordt gedigitaliseerd. Daarnaast zien Archief en Bibliotheek Westland aanleiding om de komende jaren de handen ineen te slaan.
Daar zijn meerdere redenen voor:
- het gedigitaliseerde filmmateriaal beschikbaar stellen aan het publiek. En Bibliotheek Westland bereikt met haar negen vestigingen een heel groot deel van de Westlandse bevolking
- de overtuiging dat er onder de Westlandse bevolking nog veel oud filmmateriaal (super8-filmpjes, 16mm-filmpjes, videobanden etc.) voorhanden is; materiaal dat vaak niet veilig ligt opgeslagen en zelden of niet meer wordt gebruikt
- er is een toenemende belangstelling voor oud beeldmateriaal, maar er heeft nog nooit een betrouwbare inventarisatie plaatsgevonden
Inmiddels heeft het project 'Historie in de bibliotheek' zoveel filmmateriaal opgeleverd dat er diverse dvd's en films op onderwerp zijn samengesteld. De dvd's zijn te leen bij Bibliotheek Westland. Films zijn te bekijken via RITV, de historische Westlandse filmbeelden.
"Westland op film" - een fragment uit een artikel in Bibliotheekblad

Ook in het Westland was de samenwerking tussen bibliotheek, museum en archief al vanzelfsprekend. Het was zelfs lastig om een keuze te maken uit de vele projectideeën. De keuze viel op een filmproject, waarbij ook VJG TV-produkties betrokken werd. Museum en archief waren al bezig om oud filmmateriaal van de regio te verzamelen en te ontsluiten, maar op incidentele basis. Er mocht wel wat vaart worden gemaakt, aldus Jan Buskes van het Historisch Archief Westland. ‘In de jaren ’50 en ’60 werd het zelf filmen met super-8-film populair. Er zijn toen heel wat filmpjes gemaakt. Als we dit materiaal nu niet verzamelen, gaat het verloren, samen met de verhalen van de makers die op leeftijd raken.’ Het idee was simpel: roep inwoners op om hun zolders af te speuren en oude filmpjes in te brengen. Vrijwilligers bekijken en digitaliseren het materiaal. Historisch interessant materiaal wordt - zo mogelijk rechtenvrij - opgenomen in de collectie van het archief. In ruil daarvoor krijgen deelnemers een dvd met het gedigitaliseerde materiaal mee naar huis. Van de gevonden fragmenten worden compilaties gemaakt, die op dvd onder de partners verspreid worden.
Dat de respons zó overweldigend zou zijn, had men niet verwacht. De filmpjes stroomden binnen, soms schoenendozen vol. Een tip van Buskes voor iedereen die een soortgelijk project wil starten: werk gestructureerd en voer een goede administratie. ‘Het zijn toch de persoonlijke herinneringen van mensen die je in bewaring hebt. Daar moet je zuinig op zijn’. De historisch interessante stukken waren soms maar een paar seconden lang. Een groot deel bleek uit baby- en vakantiefilmpjes te bestaan. Maar ook veel materiaal van de tomatenteelt in het Westland, een personeelsreisje en zelfs beeld uit de Tweede Wereldoorlog. Zo is op een bijzonder filmpje te zien hoe straatnaamborden, die van de Duitsers veranderd moesten worden, weer worden teruggewisseld. Een gebeurtenis die dankzij de kennis van museum en archief geduid kon worden. Het project leverde meer bijzondere momenten op.
Catherine Theissens van de Bibliotheek Westland: ‘We wilden de mensen ook wat teruggeven. Daarom hebben we verschillende filmavonden georganiseerd met het oude beeldmateriaal. Mensen herkenden zichzelf op film, of hun opa, die zij nooit eerder op bewegend beeld gezien hadden.’ Het project leverde veel mooie nevenprojecten op, aldus Marcel Vos, directeur van de bibliotheek. Een hiaat in het programma van het plaatselijke theater kon door de partners gevuld worden met een expositie van het filmmateriaal, aangevuld met gedichten van schrijver Aart van der Berg. ‘Zo waren er meer verzoeken. Het is verleidelijk al die nevenprojecten ook te willen doen, maar daar hebben we de tijd en mankracht niet voor.’ (De historische filmpjes zijn te bekijken via RITV.)
De enthousiaste partners zijn van plan voorlopig nog niet te stoppen. Er zijn meer dvd’s en filmavonden gepland en het materiaal wordt ingezet voor educatie op scholen en ter vernieuwing van de vaste presentatie in het museum. Wel moet bekeken worden hoe het digitaliseren van het materiaal, dat met subsidie is gefinancierd, in de toekomst geregeld wordt. De partners denken erover nieuwe fondsen aan te schrijven.